Deutsches Rechtswörterbuch (DRW): Kürmeister

Kürmeister

, m.

vor allem nl. u. nrh. belegt

I amtlicher Warenprüfer und Marktaufseher, tw. auch Inhaber anderer Aufsichtsfunktionen
  • mandamus, ut officiatus noster et scabini de E. ... constituant duos viros ad hoc bonos magistros dictos curmeistre qui secundum exigenciam temporis faciant per penam ad hoc aptam vinum, cervisiam, panem, carnes et huiusmodi victualia racionabiliter vendi
    1322 Euskirchen/NrhAnn. 51 (1891) 103
  • 1324 Antwerpen/CDNeerland. II 4, 1 S. 113
  • koermeisters van brode unnd van bier, van vysche unnd van vleysche
    1. Hälfte 14. Jh. NrhAnn. 9/10 (1861) 260
  • 1353 Fruin,Dordrecht I 93
  • 1361 's-HertogenboschAmbg. 33
  • um 1400 Liesegang,Rees 91
  • 1403 UtrechtRBr. I 250
  • jegelic raetsman sal met sinen ambachte kiesen alle jair koermeesteren, die eerbair ende orberlic sijn tot hoeren ambachten
    1413 CoutMaestricht 131
  • 1445 's-HertogenboschAmbg. 153 u. 155
  • 1463 BreckerfeldUB. II 177
  • Ende 15. Jh. UtrechtRBr. I 386
  • kiesen ... schepen ... zwen geschworen koermester, ind schweren alda ..., dat gewicht, maszen, penningswert zu koeren
    1506 Limburg/GrW. VI 710
  • die gheene, die geholden zint bruggen te maecken, sullen die oick by raet vanden koermeister maecken
    um 1535 LeeuwardenStR. Art. 2
  • 1552 Siegburg/NrhAnn. 25 (1873) 102
  • 1570 CoutKiel 26 u. 526
  • 1591 DürenWQ. 196
  • 1597 Emden/HistBeitrPreuß. I 144
  • 16. Jh. CoutLooz III 296
  • 1606 CoutBruxelles 50
  • 1626 NeußWQ. 294
  • 1632 Kilian s.v.
  • keurmeester van boecken
    1645 J. van den Vondel, Werken ... door J. van Lennep, IV (Amsterdam 1858) 456
  • de ... keurmeesters sullen op haren eedt keuren de maten ende ghewichten tot elckx mans huys, daermen bier, broot, vettewarie oft andere waren vercoopt, t'sy dat zy teekenen van vercoope uythanghen oft niet
    1665 CoutSanthoven 228
  • 1729 Halma 313
  • 1755 NCCPruss. I 781
  • besichtigung der hengste von dem koͤhrmeister 
    1755 NCCPruss. I 782
  • 1786 Krünitz,Enzykl. 37 S. 161f.
II in Utrecht eine Person, die Vergehen meldet oder Strafgelder einnimmt

II 1 städtischer Beamter, der vor allem die Beteiligung an Raufhändeln rügt, sie gelegentlich auch richtet und die Strafgelder einzieht
II 2 seit 1430 auch der Pächter der Bußgelder für einen Raufhandel
II 3 der den Kürmeistern (II 2) beigeordnete Ratsherr, der die Verfolgung der gemeldeten Vergehen leitet, vgl. UtrechtRBr. Inl. 184 Anm. 4 u. 185f.
II 4 jeder, der bei der Obrigkeit ein Vergehen anzeigt
III landesherrlicher Beamter in Geldern zum Einnehmen der 1Kür (B II 2) 
unter Ausschluss der Schreibform(en):