Deutsches Rechtswörterbuch (DRW): Mallus

Mallus

, n., Mallum, n.

franko.-lateinisch
"mallus ist gegenüber seinen volkssprachlichen Entsprechungen got. maðl, ahd. mahal semantisch eingeschränkt und als ein Fachwort der Rechtssprache auf das öffentliche Gericht festgelegt" Schmidt-Wiegand,Stammesrecht 189; die Wortbildungskraft von M. zeigt sich in: admallare, gamallus, mallare, mallensis usw.

I Gerichtsversammlung, Ding (B II 3), wobei M. im allgemeinen das gebotene Ding und Mallus publicus das echte, ungebotene Ding bezeichnet, vgl. HRG.1 III 217f.
  • si servus in furtum inculpatur, requiratur a domino ut ad xx noctes ipsum in mallum praesentet, et si dubietas est, ad sortem ponatur
    511/58 Cap. I 1 S. 5
  • 596 Cap. I 1 S. 16
  • si quis legibus ad mallum manitus fuerit et non venerit, si eum sunnis non detenuerit, quindecim solid. culpabilis iudicetur
    1. Hälfte 7. Jh. (Hs. 8. Jh.) LRib.(Beyerle-Buchner) Tit. 36 § 1
  • quod si ad septimo mallo non venerit, tunc ille, qui eum manit, ante comitem cum 7 rachinburgiis in haraho iurare debet, quod eum ad strude legitima admallatum habet
    1. Hälfte 7. Jh. (Hs. 8. Jh.) LRib.(Beyerle-Buchner) Tit. 36 § 3 [ebd. S. 101, 109 u. 114]
  • [wenn] parentes eius non exadoniaverunt eam, ut libera fuisset, nec ante duce nec ante comite nec in publico mallo, transactis tres kalendas marcias, post haec ancilla permaneat in perpetuum
    712/25 LAlam.2 80 [ebd. 94f.]
  • actum in C. in mallo publici sub Carlomanno majorumdomus
    745 SGallenUB. I 13
  • 781 MGDiplKarol. I 189
  • sagibarones per singulos mallos plus quam tres esse non debent
    nach 798 LSal.(Eckh./MGH.) 89 § 4 [ebd. 90 (vgl. Register)]
  • veniens homo alicus ... in mallo publico ante ipso comite illo vel aliis bonis hominibus
    8. Jh. Form. 191 [ebd. 194]
  • cum resedisset inluster vir ille comes in illo mallo publico ad universorum causas audiendas vel recta terminanda ...
    8. Jh. Form. 231 [ebd. 247 u. 251]
  • 802 FreisingTrad. I 178
  • 804 FreisingTrad. I 186
  • mallus tamen neque in ecclesia neque in atrio eius habeatur
    818/19 Cap. I 2 S. 284 [vgl. ebd. II Register]
  • iubemus ..., ut nullus eos de quibuscumque rebus sine publici malli compellatione despoliare vel de rebus monasterii invasionem facere presumat
    840 MGDiplKarol. III 152
  • accusatores autem ac testes ad accusandum vel ad testificandum tales suscipiuntur secundum africanum concilium, quales publicæ leges in mallo vel audientia ad accusandum et ad testificandum admittunt
    845/82 Hinkmar von Reims/Migne,Patrol.Lat. 126 S. 254
  • quos publicæ leges ad accusationem vel testimonium recipiunt, sive in mallo, sive in audientia
    nach 852 Migne,Patrol.Lat. 125 S. 783
  • nach 866? Migne,Patrol.Lat. 126 S. 97
  • actum in mallo publico
    9. Jh. Form. 441
  • ut nullus ab initio xl. usque ad octavam paschae vuadiare nec ad mallum cogatur ire nisi causa reconciliationis aut magnae necessitatis
    932 MGConst. I 5
  • 947 MGDipl. I 167
  • nullus dehinc comes ... potestatem habeat bannum facere aut mallum habere
    980 MGDipl. II 251
  • 1022/39 FreisingTrad. II 298
  • 1027 FreisingTrad. II 278
  • a tribus principalibus mallis, qui uulgô ungeboden ding uocantur
    1071 CLauresh.2 I 399
  • 1185/1206 WestfUB. VI 2
  • 12. Jh. AhdGl. IV 77, 17
  • acta sunt hec coram nobis Frankenford in mall[o], quod a volgo buweding vocatur
    1238 FrankfUB.(Lau) I 59
  • ein ... sogenanntes frey-gericht erhalten: als welches ... von anderen gemeinen mallis sich merklich distinguirt
    1768 SchrBodensee 28 (1899) Anh. 417
II
Urteil
  • homo quidam ... absque ulla inquisitione et mallo seu judicio, ipso absente episcopo, villam B. invasit ac malo ordine retinet
    890 DuCange V 199
III Geldleistung als Ersatz für die Anwesenheit im Mallus (I) 
  • neque ullum mallum tolletur de prædicta terra
    1173 DuCange V 200
IV wie Mallobergus (I) 
  • prosequi et admallare debeas per mallos, vicos, castella, oppida et civitates
    8. Jh. Form. 216
unter Ausschluss der Schreibform(en):