Deutsches Rechtswörterbuch (DRW): sprießen

sprießen

, v.


I (aus etw.) hervorgehen, herrühren, entstehen, erwachsen, resultieren
bdv.: 2reisen (I)
  • dat de sake sprutende es ute muiteriën
    1350 MnlWB. IV 2004
  • dat man late beschreuen saken war vmme man lude vntliuet vorvestet kaket oder ... an oren gude benomen werden vnd von den luden ennich eyn freuel gesprot tu wuse di rede oder drouwunghe vmme synen frund wolde don
    1397/98 BerlinStB.(Hs.) 203r
  • ab her erbezcins adir gud gekoifft had umme sin gewunnen gud und wolde daz gebin zcu gotishusirn adir geistlichin luthin, daz enmag her nicht gethun ... ane willen der herschafft, uz den ez gesprossin ist zcu lehene
    Ende 14. Jh. EisenachRB.(Rondi) I 35 § 2
  • manslachte, de dar uute solden mogen komen, spruten unde riisen
    1461 HanseRez.2 V 36
  • tenwaire dat dairuuyt rese ende spruyte ennige absurditeyt ende onredelijcheit
    1496 CoutBrab. II 2 S. 289
  • indicien spruuten zomwyle uuter fame ende name of uuter maniere van levene van den ghedefameerden
    1515/16 Wielant,InstrCrim. 126
  • want het es een reghele generale in materien van delicte dat uut allen crimen spruuten twee actien, deene om de partie voor hueren interrest, ende dander om den fisque voor tinterrest van justicien. by zulcker wys, al vergheeft deen, dander blyft in zyn actie, zo hiervooren zomwyle gheseyt es
    1515/16 Wielant,InstrCrim. 224
  • soo zij van dyckschulden nerghens rechte moghen spreecken dan voor die dyckgrave ende heemraden van den dyck, daerof die schult spruijt 
    1534 Beekman,DijkR. I 487
  • bovendien spruit de schuldbrief niet uit deze schenking voort, maar is de schuld eischeresse aangeërfd van haar overleden dochter
    1557 LeidenKenningboek 55
  • quijtschelding is wanneer de ontbindinghe spruit uit des inschulders wille
    1631 Groot,Inleid.(1952) 318
II von Personen: abstammen; aus der Geburt sprießen von jm. abstammen
  • wenn das sin zwene elder veter und zwu elder muter dy elich geborn sint, dy kinder, dy us der gepurt sprissen, dy heissen schepenbar vry und sin noch keyserrecht getirmet zum herschilde und mugen an lenrecht volkomenlich besten und haben volge
    1357/87 MeißenRB.(Oppitz) I 5 Dist. 1
  • wan do zcwene veter und zcwo eldermuter elichin uzgesproschin sint, di kinder, di uz der gebort sprissin, di heischin schepphinbarfry luthe
    Ende 14. Jh. EisenachRB.(Rondi) I 1 § 1
  • and thetter fon thina liwa nen erwa ni sprute [ief thu mith falleske swere] [und möge deinem Leibe kein Erbe entsprießen, wenn du falsch schwörst] 
    Mitte 15. Jh. EmsigerR. 106
  • alsa ne mey ol thi, ther fon tha bona spruth, fon thisse lawen ieftha daddel nin nawt nime [ebenso darf jeder, der von dem Totschläger abstammt, nichts von diesem Erbe oder Wergeld erhalten] 
    Mitte 15. Jh. EmsigerR. 200
  • de kennisse van desen ende deprocedueren daer vuijt spruijtende 
    1577 CoutDeurne 88
III ahd.
unterstützen, steuern
  • suffulcire spriuzzan ... gubernare uel adiuuare seu kaspriuzzat ... caspriuzan
    vor 1050? AhdGl. II 83, 62
unter Ausschluss der Schreibform(en):
unter Ausschluss der Schreibform(en):